Tại sao trào ngược dạ dày gây viêm xoang?

Trào ngược dạ dày và viêm xoang là hai bệnh lý tưởng chừng không liên quan nhưng lại có mối liên hệ mật thiết với nhau. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng tình trạng trào ngược có thể là nguyên nhân gây viêm xoang hoặc làm nặng hơn các triệu chứng của bệnh này. Vậy trào ngược dạ dày ảnh hưởng đến xoang như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Trào ngược dạ dày là gì?

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng axit và dịch tiêu hóa từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng như ợ nóng, đau rát họng, khó nuốt, ho kéo dài. Khi hiện tượng này xảy ra thường xuyên, nó có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác nhau trong cơ thể, bao gồm cả hệ hô hấp và xoang.

Mối liên hệ giữa trào ngược dạ dày và viêm xoang

Trào ngược dạ dày có thể gây ra viêm xoang hoặc làm trầm trọng hơn tình trạng xoang theo các cơ chế sau:

Axit dạ dày kích thích niêm mạc mũi và xoang

Khi axit dạ dày trào ngược lên đến vòm họng và khoang mũi, nó có thể gây kích ứng và viêm niêm mạc mũi. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus xâm nhập, làm suy yếu hàng rào bảo vệ tự nhiên của hệ hô hấp. Khi niêm mạc mũi bị viêm, lỗ thông xoang dễ bị tắc nghẽn, dẫn đến tình trạng ứ đọng dịch nhầy và gây viêm xoang.

Phản xạ thần kinh gây co thắt đường hô hấp

Sự kích thích từ axit trào ngược có thể kích hoạt các phản xạ thần kinh phế vị, gây co thắt cơ trơn trong đường hô hấp. Phản ứng này làm tăng tiết dịch nhầy trong xoang, khiến lỗ thông xoang bị bít tắc, gây ra các triệu chứng viêm xoang như đau đầu, nghẹt mũi, chảy nước mũi kéo dài.

Giảm khả năng tự làm sạch của xoang

Dịch axit khi tiếp xúc với niêm mạc đường hô hấp trên có thể làm suy giảm chức năng của hệ thống lông chuyển – một cơ chế quan trọng giúp xoang tự làm sạch bằng cách đẩy bụi bẩn, vi khuẩn và dịch nhầy ra ngoài. Khi hệ thống lông chuyển bị tổn thương, vi khuẩn và chất nhầy bị giữ lại trong xoang, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và viêm xoang kéo dài.

Trào ngược gây tổn thương vòm họng và tác động đến xoang

Trào ngược dạ dày kéo dài có thể gây viêm họng mãn tính, làm tổn thương niêm mạc họng và vòm miệng. Khi niêm mạc vòm họng bị viêm, vi khuẩn dễ dàng lan rộng lên khu vực xoang mũi, gây nhiễm trùng thứ phát và khiến tình trạng viêm xoang trở nên nghiêm trọng hơn.

Triệu chứng thường gặp

Những người bị trào ngược dạ dày và viêm xoang thường có các triệu chứng như:

• Nghẹt mũi, chảy nước mũi kéo dài
• Đau đầu, đau nhức vùng xoang (trán, má, mắt)
• Ho mãn tính, đặc biệt là ho về đêm
• Khàn tiếng, đau họng
• Ợ nóng, ợ chua, cảm giác nóng rát ở ngực

Cách khắc phục và điều trị

Để giảm thiểu tác động của trào ngược dạ dày lên xoang, cần thực hiện các biện pháp sau:

Điều chỉnh chế độ ăn uống

• Tránh thực phẩm kích thích như đồ chiên rán, cay nóng, đồ uống có cồn và caffeine.
• Ăn nhiều rau xanh, thực phẩm giàu chất xơ và uống đủ nước.
• Không ăn quá no và hạn chế ăn trước khi đi ngủ ít nhất 2-3 giờ.
• Chia nhỏ bữa ăn trong ngày để tránh áp lực lên dạ dày.
• Bổ sung thực phẩm có lợi cho tiêu hóa như sữa chua, gừng, nghệ để hỗ trợ kiểm soát trào ngược.

Thay đổi lối sống

• Nâng cao đầu khi ngủ để giảm nguy cơ trào ngược.
• Tránh hút thuốc lá và hạn chế rượu bia, vì các chất này làm suy yếu cơ vòng thực quản.
• Kiểm soát căng thẳng bằng các phương pháp như thiền, yoga, hoặc tập thể dục nhẹ nhàng.
• Uống nước ấm vào buổi sáng để giúp làm sạch dịch nhầy trong cổ họng.
• Giữ gìn vệ sinh răng miệng và súc họng bằng nước muối sinh lý để ngăn ngừa viêm nhiễm.

Điều trị y khoa

• Sử dụng thuốc giảm tiết axit dạ dày theo chỉ định của bác sĩ như thuốc ức chế bơm proton (PPI) hoặc thuốc kháng H2.
• Dùng thuốc chống viêm, kháng sinh nếu viêm xoang có dấu hiệu nhiễm khuẩn.
• Áp dụng các biện pháp rửa mũi xoang bằng dung dịch nước muối sinh lý giúp làm sạch dịch nhầy và giảm viêm.

Trong trường hợp nặng, có thể cần can thiệp ngoại khoa như phẫu thuật nội soi xoang hoặc phẫu thuật chống trào ngược nhằm ngăn chặn các biến chứng lâu dài.