Chế độ dinh dưỡng cho người có biến thể gen

Xét nghiệm gen không chỉ giúp phát hiện các nguy cơ bệnh lý mà còn giúp cá nhân hóa chế độ dinh dưỡng phù hợp với từng người. Mỗi biến thể gen có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa thực phẩm, hấp thu dưỡng chất, và nguy cơ mắc các bệnh liên quan. Việc xây dựng một chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ giúp tối ưu hóa sức khỏe và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

Biến thể gen ảnh hưởng đến chuyển hóa Carbohydrate

Một số biến thể gen như FTO, TCF7L2 có liên quan đến nguy cơ béo phì và tiểu đường type 2. Những người có biến thể này thường có xu hướng chuyển hóa carbohydrate kém hiệu quả.

Khuyến nghị:

• Hạn chế thực phẩm chứa tinh bột tinh chế như bánh mì trắng, cơm trắng, mì ống.
• Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, gạo lứt, yến mạch, các loại đậu.
• Kiểm soát lượng đường tiêu thụ, thay thế đường tinh luyện bằng mật ong, đường dừa hoặc chất tạo ngọt tự nhiên.
• Chia nhỏ bữa ăn để kiểm soát đường huyết ổn định, tránh tăng đường huyết đột ngột.

Biến thể gen ảnh hưởng đến chuyển hóa chất béo

Những biến thể như APOE, PPARG có thể làm tăng nguy cơ rối loạn lipid máu, bệnh tim mạch, và tích tụ mỡ thừa.

Khuyến nghị:

• Giảm chất béo bão hòa từ thịt đỏ, bơ, đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn.
• Tăng cường chất béo tốt từ dầu ô liu, quả bơ, cá hồi, hạt lanh, hạnh nhân, óc chó.
• Sử dụng các nguồn protein nạc như thịt gà, cá, đậu phụ, trứng để duy trì khối lượng cơ bắp mà không làm tăng mỡ máu.
• Tránh đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, ưu tiên phương pháp chế biến hấp, luộc, nướng.

Biến thể gen ảnh hưởng đến chuyển hóa vitamin và khoáng chất

MTHFR gene: Ảnh hưởng đến chuyển hóa folate, tăng nguy cơ thiếu máu và các vấn đề tim mạch.

• Nên bổ sung folate từ rau xanh, bông cải xanh, bơ, hạnh nhân hoặc thực phẩm bổ sung chứa methyl-folate.

• Tránh sử dụng axit folic tổng hợp nếu cơ thể không chuyển hóa tốt.

VDR gene: Liên quan đến khả năng hấp thu vitamin D, ảnh hưởng đến sức khỏe xương.

• Bổ sung vitamin D từ cá hồi, lòng đỏ trứng, sữa tăng cường vitamin D.
• Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hợp lý (10-15 phút mỗi ngày).
• Nếu cần, sử dụng thực phẩm bổ sung vitamin D3 kết hợp với vitamin K2 để tối ưu hấp thu.

HFE gene: Kiểm soát hấp thu sắt, liên quan đến nguy cơ thiếu hoặc thừa sắt.

• Nếu có nguy cơ thiếu sắt, nên bổ sung từ thịt bò, gan, rau bina, hạt chia.
• Nếu có nguy cơ thừa sắt, nên hạn chế thực phẩm giàu sắt và kiểm tra định kỳ nồng độ sắt trong máu.

​​​​​​​​​​​​​​

Biến thể gen ảnh hưởng đến chuyển hóa caffeine và rượu

CYP1A2 gene: Quyết định tốc độ chuyển hóa caffeine.

• Nếu chuyển hóa chậm, nên hạn chế cà phê, trà đặc để tránh mất ngủ, lo âu.
• Nếu chuyển hóa nhanh, có thể tiêu thụ cà phê với lượng vừa phải nhưng không nên lạm dụng.

ALDH2 gene: Ảnh hưởng đến khả năng chuyển hóa rượu.

• Nếu có biến thể làm giảm hoạt động enzyme, nên tránh bia rượu để giảm nguy cơ tổn thương gan.
• Thay thế rượu bằng các thức uống không cồn như nước ép trái cây, trà thảo mộc.

​​​​​​​

Biến thể gen ảnh hưởng đến chuyển hóa protein

Một số biến thể gen như MMAB, MTRR ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa protein và tổng hợp năng lượng.

Khuyến nghị:

• Bổ sung protein từ nguồn dễ tiêu hóa như cá, trứng, sữa chua Hy Lạp.
• Tránh tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ nếu cơ thể khó chuyển hóa protein, thay vào đó sử dụng protein thực vật như đậu nành, hạt quinoa.
• Đảm bảo cơ thể nhận đủ vitamin B12 từ thực phẩm hoặc viên uống bổ sung nếu có nguy cơ thiếu hụt.

Chế độ dinh dưỡng cá nhân hóa dựa trên xét nghiệm gen giúp tối ưu hóa sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật và cải thiện chất lượng sống. Nếu bạn đã làm xét nghiệm gen, hãy tham khảo chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng chế độ ăn phù hợp với cơ thể mình. Điều quan trọng là không chỉ dựa vào thông tin gen mà còn cần theo dõi sức khỏe tổng thể, thói quen ăn uống và lối sống để đạt hiệu quả tốt nhất.