Gen của bạn ảnh hưởng đến mức độ căng thẳng như thế nào?

Mỗi người có mức độ nhạy cảm với căng thẳng khác nhau, và một phần nguyên nhân đến từ yếu tố di truyền, đặc biệt là gen COMT. Gen này ảnh hưởng đến cách cơ thể xử lý dopamine – chất dẫn truyền thần kinh quan trọng giúp kiểm soát tâm trạng, sự tập trung và khả năng đối phó với áp lực. Tùy vào biến thể COMT mà một số người có thể chịu đựng căng thẳng tốt hơn, trong khi những người khác dễ bị lo âu, mất tập trung hoặc quá tải cảm xúc. Hiểu được cách COMT tác động đến cơ thể sẽ giúp bạn điều chỉnh chế độ dinh dưỡng phù hợp để duy trì trạng thái cân bằng và biết cách đối phó với stress.

Gen COMT (Catechol-O-Methyltransferase) có ảnh hưởng lớn đến cách cơ thể phản ứng với căng thẳng thông qua việc điều chỉnh mức dopamine – một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng kiểm soát tâm trạng, sự tập trung và khả năng thích nghi với áp lực. COMT mã hóa enzyme chịu trách nhiệm phân hủy dopamine trong vỏ não trước trán, nơi đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát cảm xúc và ra quyết định. Tùy vào biến thể gen, tốc độ phân hủy dopamine có thể nhanh hoặc chậm, từ đó ảnh hưởng đến mức độ nhạy cảm với căng thẳng.

COMT Val/Val – Chịu áp lực tốt nhưng dễ mất tập trung

Những người mang biến thể COMT Val/Val có tốc độ phân hủy dopamine nhanh hơn, giúp họ có khả năng chịu đựng áp lực tốt hơn trong các tình huống căng thẳng cao. Tuy nhiên, điều này cũng có nghĩa là khi gặp phải căng thẳng đột ngột, mức dopamine trong não có thể giảm quá nhanh, làm suy giảm khả năng tập trung và phản ứng linh hoạt. Những người này thường làm tốt hơn trong các tình huống cần đưa ra quyết định nhanh chóng nhưng có thể gặp khó khăn trong việc duy trì hiệu suất khi áp lực kéo dài.

Chế độ dinh dưỡng phù hợp:

• Bổ sung thực phẩm giàu polyphenol như trà xanh, cacao đen để duy trì mức dopamine ổn định.
• Tăng cường protein chứa nhiều tyrosine (có trong thịt gà, cá, hạnh nhân) để giúp sản xuất dopamine.
• Hạn chế caffeine, vì nó có thể làm dopamine tăng nhanh rồi giảm đột ngột, khiến tâm trạng không ổn định.

COMT Met/Met – Dễ lo âu khi căng thẳng kéo dài

Ngược lại, những người mang biến thể COMT Met/Met có tốc độ phân hủy dopamine chậm hơn, giúp họ duy trì sự tập trung cao và khả năng xử lý thông tin tốt hơn trong điều kiện bình thường. Tuy nhiên, do dopamine tồn tại trong não lâu hơn, họ có xu hướng dễ bị quá tải cảm xúc khi đối mặt với căng thẳng kéo dài, làm tăng nguy cơ lo âu và căng thẳng thần kinh.

Chế độ dinh dưỡng phù hợp:

• Bổ sung magie từ hạnh nhân, hạt bí, rau lá xanh để hỗ trợ hệ thần kinh và giảm căng thẳng.
• Dùng trà xanh chứa L-theanine, giúp làm dịu thần kinh mà không làm giảm dopamine quá mức.
• Hạn chế đường tinh luyện và thực phẩm chế biến sẵn, vì chúng có thể làm trầm trọng thêm các phản ứng căng thẳng.

COMT Val/Met – Cân bằng nhưng vẫn có nguy cơ lo âu

Những người mang biến thể COMT Val/Met có tốc độ phân hủy dopamine ở mức trung bình, mang lại sự cân bằng giữa khả năng chịu đựng căng thẳng và sự tập trung. Họ có thể linh hoạt thích nghi với môi trường căng thẳng nhưng vẫn có nguy cơ bị lo âu nếu áp lực kéo dài.

Chế độ dinh dưỡng phù hợp:

• Kết hợp giữa hai chế độ trên, tùy theo mức độ căng thẳng thực tế.
• Bổ sung thực phẩm chống viêm thần kinh như nghệ, việt quất để bảo vệ hệ thần kinh.
• Sử dụng các nguồn protein lành mạnh như cá hồi, trứng, các loại hạt để duy trì mức dopamine ổn định.

Gen COMT có tác động đáng kể đến cách mỗi người phản ứng với căng thẳng. Người có COMT Val/Val chịu đựng áp lực tốt hơn nhưng dễ mất tập trung khi căng thẳng kéo dài. Người có COMT Met/Met duy trì sự tập trung tốt nhưng dễ bị quá tải cảm xúc, lo âu. Trong khi đó, người có COMT Val/Met có khả năng thích nghi tốt hơn nhưng vẫn có thể bị ảnh hưởng nếu gặp áp lực liên tục.

Việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng phù hợp theo biến thể COMT có thể giúp tối ưu hóa phản ứng căng thẳng, cải thiện sức khỏe tinh thần và duy trì sự cân bằng trong cuộc sống.