Phòng chống còi xương ở trẻ hiệu quả và khoa học

Theo công bố từ Trung tâm khám tư vấn Dinh dưỡng, trẻ còi xương đang là một tình trạng phổ biến và có xu hướng tăng trong vài năm gần đây. Không chỉ riêng trẻ ở vùng ít tiếp xúc ánh nắng mặt trời gặp tình trạng này, mà nhiều trẻ ở thành thị không được chăm sóc đúng cách cũng bị còi xương. Còi xương nếu không được phát hiện sớm và xử trí phù hợp sẽ gây nhiều bất lợi cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Nguyên nhân trẻ bị còi xương

Còi xương là bệnh loạn dưỡng xương do rối loạn chuyển hoá vitamin D hoặc thiếu vitamin D trong cơ thể. Còi xương là bệnh hay gặp ở trẻ nhỏ nhất là trẻ dưới 1 tuổi. Theo thống kê, trong mấy năm gần đây, tỷ lệ còi xương ở trẻ ngày càng tăng. Theo số liệu của Bệnh viện Nhi Trung ương, cứ 100 trẻ em Việt Nam dưới 3 tuổi thì có khoảng 10 cháu bị còi xương.

Thiếu vitamin D ở trẻ thường gặp trong những tình huống cụ thể như: Cha mẹ giữ trẻ quá kỹ không dám cho trẻ tiếp xúc dưới ánh nắng mặt trời (vitamin D thường được tổng hợp dễ dàng dưới ánh nắng mặt trời), trẻ không được bú mẹ vì trong sữa mẹ khá dồi dào lượng vitamin D.

Trẻ ăn dặm được cho ăn quá nhiều chất bột, chất đạm (thịt) gây tình trạng toan chuyển hóa và tăng đào thải calci ra nước tiểu trong khi thiếu hẳn các loại thực phẩm giàu vitamin D như cá (dầu, gan, cá), trứng cá, bột ngũ cốc, đậu nành,… hoặc thiếu các loại thức ăn cần thiết giúp hấp thu vitamin D là chất dầu/mỡ (vitamin D tan trong chất béo).

Biểu hiện của bệnh còi xương

Các biểu hiện ở hệ thần kinh

• Trẻ ra mồ hôi nhiều kể cả ban đêm (mồ hôi trộm).

• Trẻ kích thích khó ngủ, hay giật mình.

• Rụng tóc gáy (do trẻ ra mồ hôi nhiều).

• Đối với còi xương cấp có thể gặp: Thở rít, nôn, nấc khi ăn, khóc lặng, co giật.

• Trẻ biết lẫy, bò chậm so với bình thường.

Các biểu hiện ở xương

• Thóp mềm, lâu liền, bướu trán, bướu đỉnh.

• Lâu mọc răng, khi mọc thì hay bị sâu và rụng.

• Lồng ngực hình gà, chuỗi hạt sườn.

• Vòng cổ chân, vòng cổ tay, xương chi cong.

Biểu hiện toàn thân

• Chán ăn, da xanh thiếu máu, suy dinh dưỡng, lách to.

Những nguy cơ và hậu quả của bệnh còi xương ở trẻ

• Bệnh còi xương thường gặp ở trẻ nhỏ do xương chậm phát triển vì thiếu vitamin D. Hậu quả là xương của trẻ bị cong, dễ gãy xương khi có chấn thương như té ngã. Biểu hiện của bệnh là trẻ hay đổ mồ hôi, hay bị giật mình khi ngủ, kém ăn hay quấy khóc, gầy yếu, chậm lớn.

• Ở một số trẻ đầu có vẻ to so với thân mình. Nếu trẻ nhỏ bị còi xương thì thóp chậm kín, răng chậm mọc, dễ bị sún răng. Trường hợp nặng có thể thấy xương sống bị vẹo, cong xương tay, chân, chậm biết lẫy, chậm biết ngồi, chậm biết đi. Có khi trẻ bị co giật.

• Bệnh còi xương ảnh hưởng rất lớn và lâu dài đến sự phát triển thể chất, vận động và có thể gây biến dạng xương của trẻ, đặc biệt với các em gái còn ảnh hưởng tới quá trình sinh đẻ sau này (do khung chậu hẹp).

• Bệnh còi xương còn có thể gây biến dạng xương và tử vong do các bệnh nhiễm khuẩn nặng nhất là viêm phổi vì trẻ bị còi xương sức đề kháng rất yếu kém.

Chủ động phòng ngừa bệnh còi xương cho trẻ

• Thường xuyên cho trẻ được vận động và tiếp xúc với không khí ngoài trời nhằm tăng cường đề kháng cũng như sức khỏe của trẻ.

• Cho trẻ tắm nắng hàng ngày và để lộ vùng chân, tay, lưng, bụng ra ngoài từ 10 - 15 phút vào mỗi buổi sáng lúc trước 9 giờ để tăng cường lượng vitamin D cho trẻ.

• Xây dựng một thực đơn dinh dưỡng khoa học: Khi trẻ dưới 6 tháng tuổi cần cho trẻ được bú mẹ hoàn toàn. Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên bắt đầu cho trẻ ăn dặm và trong các bữa ăn cần bổ sung cho trẻ đủ 4 nhóm thực phẩm (nhóm bột đường, nhóm chất đạm, nhóm chất béo, nhóm vitamin và khoáng chất) để trẻ có thể nhận được đầy đủ dưỡng chất. Một số thực phẩm có chứa nhiều vitamin D như dầu cá hồi, cá hồi, cá thu, lươn, lòng đỏ trứng gà, sữa. Canxi có nhiều trong sữa và các chế phẩm từ sữa. Trong rau thì có các loại đậu đỗ…
• Cho trẻ ngủ đủ giấc để hình thành hooc môn tăng trưởng.

Tham khảo sản sản phẩm phòng chống còi xương cho trẻ.