Những điều cần biết về lạc nội mạc tử cung
Cứ 10 phụ nữ thì có 1 người được chẩn đoán lạc nội mạc tử cung, và phải mất từ 3-11 năm để phát hiện ra bệnh, bởi các triệu chứng thường không rõ rệt trong giai đoạn đầu. Lạc nội mạc tử cung ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ, nếu không điều trị và can thiệp kịp thời có thể là nguyên nhân gây vô sinh.
Lạc nội mạc tử cung là gì?
Lạc nội mạc tử cung (endometriosis) là một tình trạng y tế xảy ra khi mô nội mạc tử cung – lớp mô lót bên trong tử cung – phát triển bên ngoài tử cung. Thông thường, mô nội mạc tử cung nằm bên trong tử cung và thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt, dày lên và sau đó bong ra, dẫn đến chảy máu kinh nguyệt.
Khi mô này phát triển ở những nơi khác trong cơ thể, chẳng hạn như trên buồng trứng, ống dẫn trứng, hoặc các khu vực khác trong vùng chậu, nó vẫn tiếp tục hoạt động như mô nội mạc tử cung bình thường, tức là dày lên, tan ra và chảy máu theo chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, vì không có lối thoát ra ngoài cơ thể, máu và mô bị mắc kẹt, gây viêm, đau, và hình thành mô sẹo.
Nếu khối lạc nội mạc cổ tử cung tiếp tục tăng trưởng, sẽ gây ra một loạt vấn đề như:
- Làm tắc ống dẫn trứng khi khối u bao phủ hoặc làm tổn thương buồng trứng. Máu bị kẹt trong buồng trứng có khả năng tạo thành u nang.
- Viêm (sưng tấy), đau bụng nhiều khi hành kinh.
- Hình thành mô sẹo và kết dính (loại mô có khả năng liên kết các cơ quan với nhau). Mô sẹo này là nguyên nhân gây đau vùng chậu và khiến người bệnh khó thụ thai
- Các vấn đề về ruột và bàng quang.
Dựa trên vị trí khởi phát của bệnh, lạc nội mạc tử cung có 3 loại chính:
- Tổn thương phúc mạc bề ngoài: Đây là loại phổ biến nhất. Bạn sẽ thấy xuất hiện tổn thương trên màng bụng – là một màng mỏng che phủ mặt trong ổ bụng, các tạng trong bụng và khoang chậu.
- U nội mạc tử cung (tổn thương buồng trứng): Những u nang sẫm màu, chứa đầy chất lỏng này hình thành sâu trong buồng trứng của người bệnh. Chúng có thể làm hỏng các mô khỏe mạnh xung quanh.
- Nội mạc tử cung xâm nhập sâu: Loại này phát triển dưới phúc mạc và gây tổn thương đến các cơ quan gần tử cung, chẳng hạn như ruột hoặc bàng quang. Khoảng 1 – 5% phụ nữ gặp tình trạng này.
Nguyên nhân gây lạc nội mạc tử cung
- Kinh nguyệt ngược: Đây là giả thuyết phổ biến nhất. Theo đó, trong quá trình kinh nguyệt, một phần máu kinh chứa các tế bào nội mạc tử cung không thoát ra ngoài cơ thể mà chảy ngược lại qua ống dẫn trứng vào khoang bụng. Các tế bào này bám vào các bề mặt bên ngoài tử cung và tiếp tục phát triển, gây ra lạc nội mạc tử cung.
- Yếu tố di truyền: Có bằng chứng cho thấy lạc nội mạc tử cung có thể mang tính di truyền. Nếu trong gia đình bạn có người mắc lạc nội mạc tử cung, nguy cơ bạn mắc bệnh sẽ cao hơn.
- Hệ miễn dịch yếu: Một số nghiên cứu cho rằng hệ miễn dịch yếu có thể không đủ khả năng nhận diện và phá hủy các tế bào nội mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung. Điều này cho phép các tế bào này tồn tại và phát triển, gây ra lạc nội mạc tử cung.
- Thay đổi hormone: Hormone estrogen được cho là đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của lạc nội mạc tử cung. Sự gia tăng nồng độ estrogen có thể kích thích mô nội mạc tử cung phát triển ở những nơi bất thường.
- Lạc nội mạc tử cung sau phẫu thuật: Sau các cuộc phẫu thuật như cắt bỏ tử cung hoặc mổ lấy thai, mô nội mạc tử cung có thể di chuyển và cấy ghép vào các vị trí khác trong cơ thể qua vết sẹo phẫu thuật, dẫn đến sự phát triển của lạc nội mạc tử cung tại đó.
Dấu hiệu lạc nội mạc tử cung
- Đau bụng kinh: Đau bụng kinh là triệu chứng phổ biến nhất của lạc nội mạc tử cung. Đau thường bắt đầu vài ngày trước khi chu kỳ kinh nguyệt và có thể kéo dài suốt thời gian kinh nguyệt. Đau thường trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian và có thể lan ra vùng lưng dưới và vùng bụng dưới.
- Đau khi quan hệ tình dục: Phụ nữ mắc lạc nội mạc tử cung thường trải qua cảm giác đau đớn khi quan hệ tình dục. Đau có thể xuất hiện trong hoặc sau khi giao hợp, đặc biệt là khi mô nội mạc tử cung phát triển gần âm đạo hoặc vùng chậu.
- Đau khi đi vệ sinh: Đau khi đi tiểu hoặc đi đại tiện, đặc biệt là trong thời gian kinh nguyệt, có thể là dấu hiệu của lạc nội mạc tử cung. Điều này thường xảy ra khi mô nội mạc tử cung phát triển trên bàng quang hoặc ruột.
- Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt: Chu kỳ kinh nguyệt bất thường, chảy máu nhiều hoặc kéo dài có thể là dấu hiệu của lạc nội mạc tử cung. Một số phụ nữ còn có thể trải qua hiện tượng chảy máu giữa các chu kỳ kinh nguyệt.
- Đau lưng và đau vùng chậu: Đau lưng dưới và đau vùng chậu là những triệu chứng phổ biến khác của lạc nội mạc tử cung. Đau có thể liên tục hoặc xuất hiện theo chu kỳ và thường trở nên nặng hơn trong kỳ kinh nguyệt.
Lạc nội mạc tử cung có nguy hiểm không?
Khoảng 30-40% phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung gặp khó khăn trong việc mang thai. Các mô sẹo do lạc nội mạc tử cung gây ra có thể làm tổn thương các cơ quan sinh sản như buồng trứng và ống dẫn trứng, làm cản trở quá trình thụ thai.
Những cơn đau kéo dài, vô sinh, và các triệu chứng khác của lạc nội mạc tử cung có thể gây ra các vấn đề về tâm lý như lo âu, trầm cảm, và giảm chất lượng cuộc sống. Bên cạnh đó, đau mạn tính và các triệu chứng khác của lạc nội mạc tử cung có thể gây khó khăn trong việc duy trì hiệu suất làm việc, dẫn đến việc nghỉ làm thường xuyên, gây ra căng thẳng và áp lực trong công việc.
Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy có sự tăng nhẹ nguy cơ phát triển một số loại ung thư, chẳng hạn như ung thư buồng trứng, ở những phụ nữ mắc lạc nội mạc tử cung. Tuy nhiên, nguy cơ này vẫn còn đang được nghiên cứu và chưa hoàn toàn rõ ràng.
Cách phòng bệnh
Chúng ta không thể ngăn ngừa lạc nội mạc tử cung tìm đến mình. Thế nhưng, có thể giảm nguy cơ phát triển bệnh bằng cách giảm nồng độ hormone estrogen trong cơ thể bằng cách:
Kiểm soát hormone
Sử dụng thuốc ngừa thai: Các biện pháp tránh thai hormone như thuốc ngừa thai, miếng dán tránh thai, hoặc vòng tránh thai có thể giúp kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt và giảm nguy cơ phát triển lạc nội mạc tử cung. Việc duy trì mức hormone ổn định có thể giúp ngăn chặn sự phát triển của mô nội mạc tử cung ngoài tử cung.
Giảm sử dụng estrogen quá mức: Tránh sử dụng các sản phẩm có chứa estrogen quá mức mà không có sự chỉ định của bác sĩ, vì estrogen có thể thúc đẩy sự phát triển của lạc nội mạc tử cung.
Duy trì lối sống lành mạnh
Tập thể dục thường xuyên: Thường xuyên vận động không chỉ giúp cải thiện sức khỏe toàn diện mà còn có thể giảm mức estrogen trong cơ thể, từ đó giảm nguy cơ mắc lạc nội mạc tử cung.
Duy trì cân nặng lý tưởng: Thừa cân có thể làm tăng lượng estrogen trong cơ thể, vì vậy duy trì cân nặng hợp lý có thể giúp giảm nguy cơ phát triển bệnh.
Chế độ ăn uống lành mạnh
Tiêu thụ nhiều chất xơ: Chế độ ăn giàu chất xơ có thể giúp cân bằng hormone bằng cách giảm mức estrogen trong máu. Thực phẩm như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu là nguồn cung cấp chất xơ tốt.
Hạn chế thực phẩm chứa chất béo bão hòa: Các nghiên cứu cho thấy rằng chất béo bão hòa có thể làm tăng mức estrogen, vì vậy hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa chất béo bão hòa như thịt đỏ, bơ và thực phẩm chiên rán có thể có lợi.
Tham khảo sản phẩm hỗ trợ giảm triệu chứng lạc nội mạc tử cung tại đây